De Katjangs aan de Haagdijk
Wie het in Breda heeft over ‘dè Katjang’ maakt een historische fout. Aan de Haagdijk was er voor de liefhebbers uit de achterliggende buurten van de Gerardus Majellawijk (Achterom, Gravenstraat, Korte en Lange Gampelstraat, enz.) en de Middellaan (Leuvenaarstraat, Dieststraat, Andreaspleintje en aanpalende straten) de Katjang van Nuske de Wit en de Katjang, alias ‘de Nootjestuin’, aan de Haagdijk 30. Twee Katjangs dus aan een van de oudste straten van Breda, een uitloper van oudsher naar elders net als de Boschstraat en de Ginnekenstraat. De Katjang van Nuske de Wit bevond zich tussen de winkel van N.A.C.- coryfee Lou van der Linden, het pandje van Kaatje en Mieke, de Twee van de Haagdijk en het Maastrichts bierhuis. Nuske de Wit brandde zijn pinda’s zelf. Als de winkel volliep gooide hij de pinda’s op het fornuis nog eens om en zei: “De nootjes liggen weer bijna op hun pootjes”. Door de sissende pan en de heerlijke geur die zich verspreidde vergaten de kopers hun zakje met ‘Katjangs’ niet in hun bestelling op te nemen. Bij het inkorven van de duiven in het met duivenliefhebbers overvolle Maastrichts bierhuis ging Nuske rond met een blad voor zijn buik met zijn gebrande pindas’s om zaken te doen als een pindachinees. De Katjang van Piet van Tilborg aan de Haagdijk 30, tussen de Dieststraat, drogisterij Van der Leur, lijstenmaker Van der Hurk, Ketelings met altijd frisse tuilen bloemen en De Gruyter op de hoek, deed niet minder goede zaken, zowel door leveranties van de heer Muijs als door zelfbedachte verkoopmethoden. Honderden kinderen hebben met een dubbeltje vast in hun hand geklemd de glazen uitstalkast onder de winkelruit afgezocht naar hun favoriete keuze van die dag. Toen de heer Muijs rijk genoeg was kondigde hij de sluiting van zijn zaak in de Ginnekenstraat aan met de woorden “dat hij nu lang genoeg voor Sinterklaas had gespeeld”. Ook de lieve danseresjes van nachtclub Terminus namen, volgens mijn bronnen, graag een katje tussendoor. Het was waar wat de Bredanaars zeiden, die voor hun kinderen en voor zichzelf voor weinig geld ongelooflijk gul bedeeld uit zijn winkel kwamen: “Muijs is ginne ebberd”. Moeder De Jong (1919) en haar man Piet (1907) hebben, nadat Muijs de handel voor gezien hield, de pinda’s zelf gebrand. In de Katjangs aan de Haagdijk was het zo druk dat van enige concurrentie tussen Nuske de Wit en Piet van Tilborg geen sprake was. Tijdens de Vlucht in 1940 zijn de Van Tilborgs in Barcelona terechtgekomen. “Of ze ook pinda’s op zak hadden?” “Goeie vraag”, meent zoon Piet van Tilborg (1935). Hij zit mooi te wonen achter de wal van de rijksweg in Nieuw Wolfslaar en kan heel smakelijk vertellen. Zijn zusje Corrie (1929) moet daar meer van weten. Maar Piet neemt niet aan “dat het een snoepreisje was”.

De Katjang in het Heuvelkwartier
Al deze Katjangs waren van voor en onder de oorlog. Was er nog een naoorlogse vijfde Katjang in Breda? Voor Elly Frijters-Veltman, het gezin Grootens , Sylvia de Bruin-Pauw en anderen was de Katjang op het dr. Struyckenplein de winkel van ‘Zoet genoegen’. “Muizen, duim of trekdrop, een koetjesreep of druivensuiker. Wat een geduld hebben ze daar met ons gehad. Iedere keer wilden we toch wat anders”, vertelt Sylvia. Elly Veltman leerde haar man Berry Frijters, de huidige voorzitter van Groen-Wit overigens niet kennen bij de Katjang maar bij de condoomautomaat die, hoewel de wijk er schande van sprak, geplaatst was op de hoek van het Planciusplein tegen de gevel van drogisterij De Uil. Als puber moest je voor ’n pafke’bij sigarettenwinkel Pauwels in het portiekske zijn. Op het Mgr. Nolensplein herinnert Elly groenteboer Oomen, De Roos, Smeits en slager Brunschot. Al deze winkels in Breda fungeerden als sociaal trefcentrum, clubhuis en het A.N.P. van de wijk. Voor 2 centen was je de hele dag ‘het mannetje’ of ‘vrouwtje’ met een grote zak koekkruimels van bakker Oomens. Maar de lekkerste klieskoek om ‘schumke te trekken’ en katjesdrop en andere heerlijkheden waren te koop bij de Katjang op het dr. Struyckenplein. De gezusters Verger zwaaiden hier de scepter met liefde en plezier…en patience. Wat niet wegneemt dat Elly en Berry altijd een afspraakje hadden bij de rubberen flappentap. Katjang betekent ook “schavuit”. We hadden er niet één maar vijf in Breda. Dat het ‘pittige, katjes/ creatuurkes’ waren zal nu duidelijk zijn.